| دسته بندی | علوم اجتماعی |
| فرمت فایل | docx |
| حجم فایل | 1250 کیلو بایت |
| تعداد صفحات فایل | 199 |
کنترل اجتماعی در آموزه های قرآن کریم
این تحقیق در صدد است گزاره های اسلامی را در قالب مفاهیم جامعه شناسی عرضه کند و به یک جمع بندی نهایی در قالبِ دیدگاهی منتسب به آموزه های قرآن، در بارة کنترل اجتماعی برسد. سؤال اصلی پژوهش این است که «دیدگاه اجتماعی قابل انتساب به آموزه های قرآن دربارة کنترل کجروی چیست». این پژوهش با روش کیفی گراندد تئوری(نظریة زمینه ای) با مراجعه به همة آیات قرآن و کدگذاری و تحلیل آیات مرتبط، انجام گرفته است. بر اساس این پژوهش، قرآن کریم، راهبردهای کنترل کجروی را از مرحلة هنجارگذاری آغاز می کند و سپس «نظارتِ» صحیح و کامل بر اجرای آن را مد نظر قرار داده است. این نظارت به دو شکل نظارت مستقیم خداوند با ابزارهای مختلف به عنوان حاکم، بر کنش های انسان و لزوم نظارت انسانها بر کنش های یکدیگر، انجام می‌گیرد. ازدیدگاه قرآن کریم، علاوه بر جعل هنجارهای مناسب و قابل دفاع، یکی از شروط اساسی برای کارآمد شدن این نظارت، «مقبولیت ناظران و حاکمان و قدرت آنان بر تنبیه کجروان» است. با توجه به اینکه یکی از ابزار کنترل کنش های کجروانة انسان، تنبیه و مجازات است، قرآن کریم با تعیین مجازات های مختلف دنیوی و ماورای طبیعی برای کجروان، سعی در کنترل کنش های کجروانة آنان دارد. سایر راهکارهای ارائه شده از دیدگاه قرآن در این باره، عبارتند از: «نظارت خانواده بر کنش های اعضای آن»، «انتخاب کارگزاران و مدیران کاردان و شایسته»، «حمایت اجتماعی و حمایت از قربانی کجروی». همچنین قرآن برای بازگرداندن کجرو از کجروی، استفاده از راهکارهای «جامعه پذیری مجدد»، «کنترل ارزشی»، «کنترل عاطفی» و مجازات اقتصادی را پیشنهاد می‌کند. و در نهایت برای کسانی که با این روش ها قابل اصلاح نیستند، مجازات فیزیکی(تنبیه بدنی) را به عنوان آخرین مرحله، به کار می گیرد. استخراج آموزههای قرآن در این باره، میتواند زمینه را برای تدوین نظریة کنترل کجروی از دیدگاه اسلامی فراهم سازد و کمک مؤثری به مسئولان نظام اسلامی برای کنترل کنش های کجروانة اعضای جامعه و نیز مقابله با نابهنجاری های اجتماعی باشد.
