ارث زن از منظر فقه امامیه و شافعی و حقوق موضوعه ایران

ارث زن از منظر فقه امامیه و شافعی و حقوق موضوعه ایران پایان نامه برای دریافت درجه کارشناسی ارشد رشته الهیات گرایش فقه و حقوق اسلامی ارث زن از منظر فقه امامیه و شافعی و حقوق موضوعه ایران چکیده هدف از پژوهش حاضر بررسی ارث زن از منظر فقه امامیه و شافعی و حقوق موضوعه ایران است زن از نظر اسلام در جایگاه یک انسان، از حقوقی برخوردار است که عبارتند از حقوق مالی و غیر مالی از جمله حقوق مالی

دسته بندی	فقه و حقوق اسلامی
فرمت فایل	docx
حجم فایل	191 کیلو بایت
تعداد صفحات فایل	117

پایان نامه  کارشناسی ارشد

رشته: الهیات

گرایش :  فقه و حقوق اسلامی

ارث زن از منظر فقه امامیه و شافعی و حقوق موضوعه ایران

 

چکیده

هدف از پژوهش حاضر بررسی ارث زن از منظر فقه امامیه و شافعی و حقوق موضوعه ایران است. زن از نظر اسلام در جایگاه یک انسان، از حقوقی برخوردار است. که عبارتند از: حقوق مالی و غیر مالی. از جمله حقوق مالی، ارث می باشد که قوانین اسلام، بین سهم زن و مرد در ارث بردن، تفاوت قائل شده اند؛ و سهم زن از ارث، نصف سهم مرد می باشد و همین مسئله باعث شده است که گروهی به قوانین اسلام اشکال وارد کنند و بگویند اسلام از فرهنگ آن زمان تأثیر پذیرفته و برای مرد ارزش بیشتری نسبت به زن قائل شده است.

در مورد ارث دین اسلام این مسئله را بسیار مورد توجه و عنایت قرار داده است و مورد موشکافی دقیق در مذاهب مختلف واقع شده است،چنانکه امام شافعی با استنباط از کتاب و سنت با استفاده از قیاس و قواعد، مقرراتی معین کرده است.برخی از این مقررات به این شرح است: سه نفر از زنان هستند که همیشه و در همه حال ارث می‌برند: مادر، همسر و دختر. زن اگر فرزند و یا فرزند پسر نداشته باشد و شوهرش بمیرد یک چهارم ارث می‌برد. اگر زن فرزند یا فرزند پسر داشته باشد و شوهرش بمیرد یک هشتم از مال شوهر به او تعلق می‌گیرد. این نوشتار که به روش توصیفی– تحلیلی و با استناد به منابع مکتوب و سایتهای اینترنتی می باشد.هدف این تحقیق بررسی وجوه افتراق و وجوه مشترک ارث زن در فقه امامیه و شافعی میباشد و همچنین سعی شده است تا ارث زن دارای فرزند و غیر فرزند مورد بحث قرار گیرد.

واژگان کلیدی:

اسلام

ارث

ارث زن

فقه و حقوق موضوعه

مقدمه

اسلام در حقیقت، دینی است که از طرف خدای متعال، آمده که آفرینندة انسانهاست و آفریدگارِ انسان، به خیر و صلاح وی، خواسته هایش و آنچه موجب خوشبختی او در زندگی است، از دیگران آگاهتر است. اسلام قبل از مرد یا زن، به انسان توجه کرده و در این زمینه تفاوتی قائل نشده و نظام حقوقی خود را با این نگرش تنظیم کرده است؛ لذا در اغلب حقوق و وظائف، مرد و زن یکسانند. ولی در برخی موارد که بین حقوق زن و مرد تفاوت وجود دارد دلیلش این است که بین زن و مرد تفاوتهای جسمی و روحی وجود دارد که لازمه ی نقش و وظیفه هر یک در جهان خلقت است

و لازمه ی برقراری عدالت بین زن و مرد، این است که حقوق دو طرف، متفاوت و بر اساس توانایی و وظائف و تکالیف آنان باشد. قانون مدنی در زمینه حقوق خانواده، کوشیده است از فقه امامیه پیروی کند، فقهی که نه تنها حقوق و قانون خشک نیست بلکه آمیزه ای از حقوق و اخلاق است و به لحاظ تمام وضعیتهای روحی و جسمی اعضای خانواده وضع شده است. این مسئله بر کسی پوشیده نیست که اختلاف در ارث مرد و زن صرفاً جنبة اقتصادی دارد و در نهایت هم به نفع خانواده و جامعه اسلامی است و اقتصاد دانان نیز این مسئله را موجب تعدیل ثروت، قلمداد می کنند.

فهرست مطالب

چکیده     1

مقدمه     2

الف)بیان مساله      3

ب)پیشینه پژوهش   4

ج) سوالات پژوهش:            6

و) اهداف پژوهش:  6

ز)روش تحقیق       6

ی)سازماندهی تحقیق           6

فصل اول

1-1- مفهوم ارث و مبانی تاریخی آن    8

1-1-1- مفهوم (ارث)، در لغت و اصطلاح         8

1-1-2- ارکان ارث 9

1-1-3- موجبات ارث          10

1-2- ارث زن       11

1-3-زن جزء سهم الارث      12

1-4-تاریخچه ارث زن         12

1-4-1-فلسفه ارث زن         13

1-5-علل محرومیت زن از ارث         21

1-5-1-جلوگیری از انتقال ثروت        21

1-5-2-ضعف جسمانی        22

1-6-ارث زن در روم          22

1-7-ارث زن، در تمدن یونان 23

1-8-ارث زن، در هند، مصر، چین و ژاپن        24

1-9- ارث زن، در اروپا       25

1-10-ارث زن، در جاهلیت  25

1-11- ارث زن در ایران     27

1-12-ارث زن، در دین یهود 28

1-13- ارث زن، در دین مسیحیت       29

1-14-ارث زن، در آیین زرتشت        29

1-15-ارث زن درمیان اعراب جاهلی   32

1-16-ارث زن، به عنوان همسر         34

1-16-1- تساوی در تکامل   35

1-17-تفاوت های تکوینی زن و مرد    37

1-17-1- تأثیرپذیری          37

1-17-2-مبانی عقلی تحلیلی تفاوت ارث زن و مرد           38

1-17-3- حاکمیت تدبیر تعقّل بر تدبیر احساس    38

1-17-4-جنبة حمایتی         41

1-17-5-تناسب بین مسئولیت 42

فصل دوم

ارث زن از دیدگاه حقوق ایران            43

1-1- ارث زن در قانون       44

1-2-ارث زوجه از دیدگاه قانون کشور ایران       46

1-3-ارث زوجه در قانون ایران          47

1-4-بررسی حقوقی ارث زن از شوهر  49

1-5-خاستگاه تفاوت حقوق مالی زن و مرد         51

1-5-1-اشتراک در ماهیت انسانی        51

1-6- نقد تبصره ذیل ماده 946 قانون مدنی        53

1-6-1-توجیه مبنای قانونگذار            54

1-6-2-نظر مخالف و منتخب 55

1-7-نظرات حقوی در محرومیت یا عدم محرومیت زوجه از بعض اموال         56

فصل سوم

3-1-ارث زن ازنظر اسلام    59

3-2-ارث زن از دیدگاه امامیه 68

3-2-1-ارث زن از اموال شوهر         68

3-2-2-محرومیت زوجه از عین و قیمت زمین و عین ابنیه و اشجار   71

3-2-3-روایات      72

3-2-4-اجماع       77

3-2-5-محرومیت زوجه، از عین مال غیر منقول و بهره‌مندی از قیمت           78

3-2-6-حرمان زوجه فاقد فرزند از عین اموال غیر منقول   78

3-2-7-ارث بردن زوجه از کلیه اموال منقول و غیر منقول  اعم ازعین یاقیمت  79

3-2-8-روایات موافق ارث بردن زوجه از کلیه ماترک       80

3-2-9-بازبینی مستندات این نظر        81

3-2-9-1-نقد و نظر ـ یک فرع کار بردی          82

3-3-مبانی فقهی تفاوت حقوق مالی زن و مرد      83

3-3-1-ادلّة قرآنی  83

3-3-2-ادلّة روایی  84

3-4-ارث در ققه امام شافعی  85

3-4-1-زنانی که از مرده ارث می‌برند  86

3-4-2-فروض و سهام مقدر و معین در کتاب خدا 86

3-5-موانع ارث در فقه        89

3-6-بررسی و جمع بندی محقق اردبیلی            95

نتیجه گیری          97